به گزارش «کالاخبر» به نقل از فولاد ایران، قسمت اول چگونگی ایجاد انحصار چند کالایی چین در طیف فناوری را بررسی می کند. بخش دوم یک مرور مختصر تاریخی در مورد آنچه چین از انحصار خود بر فلزات خاکی کمیاب یاد گرفته است ارائه می دهد. بخش سوم به چگونگی تبدیل فلزات کمیاب ، آلیاژها و آهن ربا ها توسط چین به کالاهای کاربردی می پردازد. بخش پایانی این مجموعه مقاله نیز بررسی می کند که چگونه چین با استفاده از استراتژی انحصاری کنونی خود  "بازار آزاد" رقبای خود را بررسی می کند و راه حل احتمالی برای غلبه بر کنترل جهانی چین در بازار فلزات کمیاب را بررسی می کند.

قسمت اول

بایدن در اولین کنفرانس مطبوعاتی خود اظهار داشت که اجازه نخواهد داد چین به کشوری پیشرو در جهان تبدیل شود چرا که امریکا به رشد و گسترش خود ادامه خواهد داد. این بازارهای بزرگ رشد که بایدن می گوید امریکا در آن پیشرو خواهد بود چیست؟ این بازارها شامل فناوری های سبز مانند وسایل نقلیه الکتریکی، فناوری بادی، خورشیدی و سایر فناوری های با کربن صفر خالص هستند. اما مشکل این است که چین نه تنها بسیاری از مواد حیاتی لازم برای تولید این محصولات را تحت کنترل دارد بلکه تمایل دارد که رهبری بازار را در این صنایع داشته باشد.

به عنوان مثال، چین بزرگترین تولیدکننده وسایل نقلیه الکتریکی در جهان است (نزدیک به ۵۰ درصد) در حالی که امریکا حدود یک سوم سهم بازار چین را دارد. بدتر از این، تقریباً نیمی از خودروهای الکتریکی تولیدی دنیا در چین استفاده می شوند و این عدد در امریکا ۲۰ درصد است. از طرفی خودروی الکتریکی بدون باتری کار نمی کند و  ۷۰ درصد از کل باتری های این خودروها در چین تولید می شود. در واقع از ۱۴۳ کارخانه باتری لیتیوم - یون در حال ساخت تا سال ۲۰۲۹، ۱۰۷ کارخانه در چین مستقر هستند.

اوضاع برای فناوری بادی بهتر به نظر نمی رسد

به عنوان مثال، شرکت چینی Goldwind با جنرال الکتریک به عنوان بزرگترین تولیدکننده توربین های بادی در جهان ارتباط تنگاتنگ دارد اما صنعت توربین های بادی چین مجموعاً حدود ۵۰ درصد از تولید جهانی توربین های بادی را شامل می شود. بعلاوه، شما نمی توانید یک توربین بادی را بدون آهنرباهای خاکی کمیاب بسازید. چین بیش از ۸۵ درصد این آهن رباها را که به توربین های بادی رقبا وارد می شود، تولید می کند. رقبای چین محصولی بدون آهنرباهای چینی ندارند. در نهایت چین بزرگترین تولیدکننده انرژی بادی در جهان با سهمی نزدیک به دوبرابر سهم امریکاست.

داستان برای فناوری های خورشیدی نیز همین است

چین ۶۵ درصد ویفرهای پلی سیلیکونی جهان، ۷۰ درصد کل پنل های خورشیدی و ۷۵ درصد سلول های خورشیدی جهان را تولید می کند. در حقیقت، چین در حال حاضر در حال کنترل یا توسعه استراتژی های خود برای کنترل مواد اولیه فناوری ها در مهمترین نقاط زنجیره ارزش پایین دست است. این استراتژی به چین اطمینان می دهد رهبری تمام بازارهای صنعتی، کشاورزی و مصرفی پیشرو در جهان را در دست داشته باشد که در چشم انداز ۲۰۲۵ آن نیز  بیان شده است.

برعکس، سیاست امریکا به بازیگران منفردی متکی است تا استراتژی های ملی و دفاعی چند جانبه چین را با سرمایه خصوصی به چالش بکشند حتی به این قیمت که بیشتر شرکت های بزرگ آمریکایی سرانجام در پی سود و سهم بازارهای بزرگتر به چین مهاجرت کنند. این استراتژی ایالات متحده تنها فرصت های بیشتری به چین می دهد و  ادامه این استراتژی نتیجه را تغییر نخواهد داد.

چگونه چین توانست این سلطه را داشته باشد؟

چین کنترل استراتژیک خرید منابع (بعضی اوقات با رکورد بالا) و سپس ایجاد تجهیزات پالایش و متالورژی در مقیاس جهانی را در دستور کار خود قرار داد. به عنوان مثال، چین کنترل بیش از ۸۰ درصد کبالت استخراج شده در دنیا را در دست دارد و بیش از ۸۵ درصد بازار کبالت پالایش شده برای باتری خودروهای برقی و سایر باتری ها را کنترل می کند. چین همین کار را با ژرمانیوم، تنگستن، لیتیوم، نیکل، آنتیموان، منگنز، ایندیوم، گالیم و گرافیت انجام داده است. در حقیقت، چین ۱۰۰ درصد از تولید گرافیت کروی جهان را کنترل می کند که یک جز مهم در وسایل نقلیه الکتریکی و سایر تجهیزات ذخیره انرژی است. چین رهبری تمامی بازارهای هدف رشد را دارد و کلیه منابع اصلی را کنترل می کند. این به چین قدرت می دهد تا چشم اندازهای رشد سایر کشورهای دنیا از جمله امریکا را به آن ها دیکته کنند نه برعکس. راز نه چندان مخفی چین این است که اقدامات چین بر اساس اهداف ملی گرایانه است و نه انگیزه های سود خصوصی و "بازار آزاد" نمی تواند بر این امر غلبه کند.

در بخش بعدی یک تاریخچه سریع در مورد چگونگی موفقیت چین در کنترل بازار عناصر خاکی کمیاب و تبدیل شدن آن به الگویی برای سایر مواد حیاتی می پردازیم.